ប្រហុកខ្មែរ
ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ ០៥-០៩-២០១៣
យើងមិនចាំបាច់ដូចអ្នកណាម្នាក់ឡើយ មិនចាំបាច់ដូចចិន មិនចាំបាច់ដូចអាមេរិកាំង មិនចាំបាច់ដូចជប៉ុន មិនចាំបាច់ដូចអឺរ៉ុប មិនចាំបាច់ដូច សិង្ហបុរី អ្វីឡើយ យើងគឺជាយើង យើងគឺជាខ្មែរ ខ្មែរដែលបានសាងបុរីដ៏ធំជាងគេបំផុតក្នុងពិភពលោកពីថ្មធំៗ ដោយដៃ តាំងពី ១០០០ ឆ្នាំមុន យើងជាខ្មែរ ខ្មែរដែលបានរស់នៅនិងប្រមាញ់សត្វ ក្នុងដែនព្រៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាអម្បូរខ្មែរមនមុនគេ នៅទីនេះ នៅកន្លែងនេះ កាលពីរាប់ពាន់ឆ្នាំមុន ដីដែលយើងឈរឈើដែលយើងកាប់ ខ្យល់ដែលយើងដកដង្ហើមទឹកដែលយើងផឹកសុទ្ធតែមានក្លិនឈាមសាច់ ឆ្អឹងដូនតាយើងរាប់ជំនាន់មកហើយតើយើងចាំបាច់ ចង់ដូចអ្នកណាទៀត?
គេរីកចម្រើនជាងយើងមិនមែនគេឆ្លាតជាងយើងទេហើយរឹតតែមិនមែន គេពូកែជាងយើងទៅទៀតតែគ្រាន់តែគេបានឆ្លងកាត់នូវសម័យសន្តិភាព យូរឆ្នាំជាងយើងតែប៉ុណ្ណោះហើយការនេះមិនមែនតែអាណាចក្រខ្មែរតែ មួយប៉ុណ្ណោះទេតែគឺអាណាចក្រដទៃៗទៀតក្នុងលោកដែលជួបការរីកចម្រើន ខ្លាំងក្លាបំផុតដូចខ្មែរដូចជា បុរី ក្រិក ចក្រភព រ៉ូម៉ាំង ជាដើមនោះ សុទ្ធតែត្រូវបាក់ ស្រុតប្រវត្តិសាស្ត្រខ្លួនទៅវិញក្រោយសម័យកាលរុងរឿងពីព្រោះនៅពេល យើងខ្លាំងយើងមានសត្រូវជុំទិសនេះជាធម្មជាតិនៃនយោបាយរដ្ឋ។ ដើមឈើលូតកាន់តែខ្ពស់ត្រូវខ្យល់ព្យុះភ្លៀងកាន់តែខ្លាំង។ ការបរាជ័យមិនគួរឲ្យខ្លាចទេគួរឲ្យខ្លាចគឺចិត្តបរាជ័យ។ បើយើងបានសាងនគរ ឲ្យរីកចម្រើនខ្លាំងក្លាកាលពីជាង ១០០០ ឆ្នាំមុនរួចទៅហើយ ហេតុអីយើងមិនអាចសាងសម័យរុងរឿងមួយទៀតសម្រាប់កូនខ្មែរ ទុកដល់ ១០០០ ឆ្នាំក្រោយ?
តាំងពីផែនដីធំធេងវប្បធម៌រុងរឿងសិល្បៈ ស្គុសស្គាយ ទស្សនវិជ្ជា សាយភាយក្នុងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ រហូតធ្លាក់ខ្លួនដល់ថ្នាក់ដីសល់មួយសម្បកក្តាមវប្បធម៌ស្ទើររលាយ សិល្បៈស្ទើររលត់ គំនិតដូនតាស្ទើរតែបាត់បង់អស់នោះតើមានអ្វីទៀតដែលជាការពិត ច្បាស់ជាងនេះដើម្បីរំឭកអ្នកទាំងអស់គ្នាចំពោះផ្លូវដើម្បីសាងនគរ ឲ្យរីកចម្រើនឡើងវិញនោះ? ពេលនេះជាពេលដែលយើងជាខ្មែរត្រូវទាមទារអត្តសញ្ញាណយើងត្រឡប់មក វិញ ពេលនេះជាពេលដែលយើងត្រូវសាងព្រលឹងខ្មែរឡើងវិញវាសនានគរនេះ គឺនៅក្នុងដៃយើងម្នាក់ៗ។ ខ្ញុំមានជំនឿយ៉ាងមុតមាំថាយើងប្រាកដជាអាចធ្វើបាន។ ខ្មែរ ប្រែថាមិនចេះសាបសូន្យ។ ខ្មែរ ប្រែថាទឹកដីអច្ឆរិយ។ យើងម្នាក់ៗអាចស្លាប់បានតែខ្មែរមិនចេះស្លាប់ជាដាច់ខាតខ្មែរ គឺ អមតៈ។ ជំនឿដ៏មុតមាំនេះមិនមែនជាការយល់សប្តិទេ តែខ្ញុំមានហេតុផល ៥ យ៉ាង សម្រាប់កសាងសម័យរុងរឿងមួយទៀតបានសម្រាប់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយ។
ទី១. កត្តាប្រជាសាស្ត្រពោលតាមទ្រឹស្តីសេដ្ឋវិទូ ម៉ាល់ទូស គឺប្រជាសាស្ត្រមានសារៈសំខាន់ ណាស់ក្នុងការកសាងសេដ្ឋកិច្ចប្រជាជាតិណាដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេ គឺដូចជាមានទ្រព្យនគរច្រើនជាងគេរួចទៅហើយជាពិសេសពលរដ្ឋ វ័យក្មេងពេញកម្លាំងសាងនគរ។ តាម ជំរឿនប្រជាជនឆ្នាំ ២០០៨ ខ្មែរមានពលរដ្ឋអាយុ ៣០ ឆ្នាំចុះក្រោមរហូតដល់ ៧០% នៃប្រជាជនសរុប ១៤ លាននាក់ គឺជិត ១០ លាននាក់ជាប្រជាជាតិដែលមានក្មេងច្រើនជាងគេបើគិតជាភាគរយក្នុង ប្រជាពលរដ្ឋទាំងមូលដូចនេះអ្វីដែលរដ្ឋត្រូវធ្វើ គឺប្រែក្លាយកម្លាំង ១០ លាននាក់ នេះទៅជាពលរដ្ឋសកម្មបង្រៀនបច្ចេកទេសបង្កើតការងារ។ គ្មានពលរដ្ឋណាម្នាក់ មានជីវិតថ្លៃថ្នូរទៅកើតដោយអត់មានការងារធ្វើនោះទេ។ គ្មានពលរដ្ឋណាម្នាក់មានជីវភាពធូរធារទៅកើតដោយគ្មានប្រាក់ចំណូល នោះទេ។ គ្មាននគរណាមួយរុងរឿងក្នុងពេលដែលប្រជារាស្ត្រនៅក្រលំបាកនោះ ដែរ។
ទី២. ប្រជាជននៅតិចងាយស្រួលអភិវឌ្ឍពោលគឺដូចសុភាសិតខ្មែរថា “ទូក ធំ ក្តោង ធំ” ប្រទេសតូចមនុស្សតិចគឺបង្កការងាយស្រួលដល់រដ្ឋក្នុងការដាក់ចេញ នូវគោលនយោបាយកែប្រែជីវភាពពលរដ្ឋឲ្យរីកចម្រើនបានលឿន។ ឧ. មនុស្ស ម្នាក់ ញាំបាយអស់អង្ករមួយកំប៉ុងក្នុងមួយថ្ងៃ ដូចនេះដើម្បីចិញ្ចឹមពលរដ្ឋ ១៤ លាននាក់គឺយើងត្រូវការអង្ករតែ ១៤ លានកំប៉ុង តែប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយថ្ងៃតែដូចវៀតណាមដូច ថៃ ដែលមានពលរដ្ឋជិត ១០០ លាននាក់ទៅហើយ នោះគឺត្រូវការ ១០០ លានកំប៉ុង តែបើចិនវិញគឺត្រូវការ ១៣០០ លានកំប៉ុងក្នុងមួយថ្ងៃទើប ចម្អែត ១៣០០ លានក្រពះបាន។ តិចមានប្រយោជន៍របស់តិច ច្រើនមានគុណសម្បត្តិរបស់ ច្រើន តិចមានរឿងលំបាករបស់តិច ច្រើនមានរឿងវេទនារបស់ច្រើន ដូចនេះ ច្រើនអាចទៅជាតិចលំបាកអាចទៅជាស្រួលស៊ីសងលើមេដឹកនាំនគរ។ ជួយមនុស្ស ៩០ ភាគរយក្នុងសង្គម មុន ចាំជួយអ្នកមាន ១០ ភាគរយក្នុងសង្គមជាក្រោយ។ តូចក៏ពេញធំក៏បាន។
ទី៣. ផែនដីខ្មែរតូចក្នុងចំណោមប្រទេសដីតូចៗមួយចំនួនធំក្នុងពិភពលោក តែដី ១៨១ ០៣៥ គីឡូម៉ែត្រការ៉េនេះ នៅធំល្វឹងល្វើយណាស់សម្រាប់ពលរដ្ឋ ១៤ លាននាក់ ពោលគឺផ្ទៃដីធំប្រជាជនតិចសក្តានុពលសេដ្ឋកិច្ច កសិកម្ម នៅធំធេងគ្រប់ទីកន្លែងប៉ុន្តែអ្វីដែលអកុសលនោះគឺដីរាប់លានហិកតា ជាដីអសកម្មដាំដុះបានតែមួយរដូវភ្លៀងអត់ទឹកគឺអត់ស្រែអត់ ស្រែ គឺអត់ស្រូវអត់ស្រូវគឺស្មើនឹងអត់ជីវិតសម្រាប់កសិករ។ ហេតុអីកសិករមានទម្លាប់រកចៃឲ្យគ្នានៅរដូវប្រាំង? ព្រោះខ្ជិលឬ ព្រោះអត់ទឹក? វាសនាកសិករខ្មែរ ៣០ ឆ្នាំហើយ នៅតែពឹងលើមេឃ។ ពេលណាបានរដ្ឋចំណាយលុយបន្ថែមឲ្យច្រើនក្នុងវិស័យធារាសាស្ត្រ? ប្រសិនបើគិតថាទុកឲ្យកសិករនូវឃ្លានដើម្បីងាយបោកនោះអ្នកពិតជា ខុសធំហើយព្រោះភាពក្រីក្រនេះហើយដែលជាមូលហេតុនៃការផ្លាស់ប្តូរ ហើយកសិករនេះហើយជាវណ្ណៈជំរុញឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរសង្គម។ ជាទូទៅបដិវត្តន៍ក្នុងពិភពលោកកើតចេញពីជម្លោះវណ្ណៈសង្គម។ ហេតុអីមានវណ្ណៈ? ព្រោះតែការចែកទ្រព្យនគរដល់រាស្ត្រមិនស្មើគ្នានឹងឯង។
ទី៤. ដីមានជីជាតិធនធានធម្មជាតិនៅពេញដី ដីទឹក ដីព្រៃ ដីទាប ដីសើម ដីល្បាប់ ដីលិចទឹកលើភ្នំមានរ៉ែ ទំនាបមានទឹក ក្រោមទឹកមានឧស្ម័នមានប្រេងក្រៅពីនេះមាន ស្ទឹង បឹង អូរ ទន្លេ សមុទ្រ ព្រែក ខ្វាត់ខ្វែងដូចសសៃឈាមកាត់ពេញដងខ្លួននគរហេតុអីក្រពះនគរនៅស្វិត បំពង់ ក នគរខ្សោះទឹកក្តៅហែងបែកផ្សែង? ការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ ដើម្បីកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅថ្ងៃនេះគឺជាការសម្លាប់ជីវិតកូ ខ្មែរនៅថ្ងៃស្អែក។ ផ្ទុយទៅវិញការថែរក្សានិងប្រើប្រាស់ធម្មជាតិដោយការយកចិត្តទុក ដាក់និងការទទួលខុសត្រូវគឺមិនត្រឹមតែរីកសេដ្ឋកិច្ច កើនទ្រព្យរបស់នគរប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងបានរៀបចំបម្រុងទុកនូវអនាគតដ៏ភ្លឺស្វាងមួយដើម្បីកូន ខ្មែរជំនាន់ក្រោយទៀតផង។ គ្មានអ្នកណាគេហាមមិនឲ្យអភិវឌ្ឍនោះទេតែធ្វើដោយទទួលខុសត្រូវ មិនមែននាំគ្នាជ្រកក្រោមលេសអភិវឌ្ឍន៍ចេះតែកាប់បំផ្លាញដើម្បី ចម្អែតក្រពះតែមួយថ្ងៃហើយនឹងយកសន្លឹកឆ្នោតតែមួយអាណត្តិ នោះទេឬមួយក៏យល់ថាបានឆ្អែតមួយថ្ងៃក៏គ្រាន់បើជាងអត់ដែរ។ បើដូចនេះមែនមានអីខុសគ្នាពីសម្តី ស៊ឺម៉ាអ៊ី ថា «លួចមាន់លួចទាក៏ជាជំនាញមួយដែរ»?
ទី៥. អាកាសធាតុអំណោយផលពោលគឺរដូវមានតែពីរគឺប្រាំងនិងវស្សាក្តៅ ត្រជាក់ ត្រជាក់ក្តៅងាយស្រួលដាំដំណាំងាយស្រួលរស់នៅមិនក្តៅ ពេកដូចនៅ អាហ្វ្រិក មិនត្រជាក់ពេកដូចនៅស្រុក អាគាំង។ រដូវវស្សា បែបនេះរួមជាមួយនឹងដីមានជីជាតិផងនោះគ្រាន់តែយកគ្រាប់ននោង ត្រឡាច បាចចោលក្រោយផ្ទះក្នុងគុម្ពចេកក៏បានផ្លែឆាស្លសម្លចម្អែត ក្រពះមួយគ្រួសារដែរ។ ពលរដ្ឋតិចផ្ទៃដីធំក្មេងច្រើនដីមានជីជាតិអាកាសធាតុល្អហេតុអី ខ្មែរមិនអាចមាន? តើនេះជាទំនាយថា ក្រយៅខ្មែរត្រូវតែក្រមិនអាចមាន? ឬក៏ថាមកពីពលរដ្ឋខ្មែរ ខ្ជិលច្រអូស? ឬក៏ថាមកពីមេដឹកនាំ? សម្រាប់ខ្ញុំទាំងមេដឹកនាំ ទាំងរាស្រ្តក្នុងនគរត្រូវទទួលខុសត្រូវការងាររៀងៗខ្លួន ក៏ប៉ុន្តែរដ្ឋនៅតែជា កត្តាបឋមជាបុព្វលក្ខខណ្ឌបង្កការងាយស្រួល បង្កើតឱកាសជាមុនសិន។ ឧទាហរណ៍សន្ទូងលាស់មិនល្អទេ បើមិនធ្វើដីឲ្យរាបម៉ដ្ឋល្អជាមុននោះ។
តែកត្តា ៥ យ៉ាងនេះនៅមិនទាន់គ្រប់ទេនៅមានកត្តាធំមួយទៀតដែលមានរឿងរ៉ាវតូចៗបី។
សម័យអង្គររីកចម្រើនអាចត្រូវបានពន្យល់ដោយប្រវត្តិវិទូ បុរាណវិទូផ្សេងៗគ្នាជាច្រើនហេតុផល តែបើមើលពីទស្សនៈក្នុងការគ្រប់គ្រងរដ្ឋវិញសម័យរីកចម្រើននេះ មិនអាចកើតឡើងទេបើគ្មានលក្ខខណ្ឌបឋមបីយ៉ាងគឺ ក.រាស្ត្រមានជីវភាពធូរធារមានភក្តីភាពគោរពស្តេច។ ខ.សង្ឃសាសនានិងមន្ត្រីមូលមតិគ្នាដើរតាមរាជបល្ល័ង្ក។ គ.ទាំង រាស្ត្រទាំងមន្ត្រីនៅជុំវិញមហាក្សត្រជឿមហាក្សត្រគោរពច្បាប់នគរ។ ជារួមទៅបច្ចុប្បន្ននេះអ្វីជាធាតុដើម្បីកសាងនគរឲ្យ រីកចម្រើនក៏ខ្មែរមានដែរខ្វះតែមួយទេគឺឯកភាពជាតិ។ វិបត្តិដ៏ ធំជាងគេរបស់ខ្មែរមិនមែនការបែកបាក់គ្នាក្នុងការដណ្តើមអំណាច គ្នានោះទេតែគឺចិត្តបែកបាក់។
យើងមិនចាំដូចអ្នកណាម្នាក់ទេ ធ្វើអ្វីក៏បានដែរសំខាន់ឲ្យតែយើងទាំងក្រុមភាគតិចទាំងក្រុម ភាគច្រើនជជែកគ្នាយល់គ្នាព្រមព្រៀងគ្នាដោយតម្កល់ប្រយោជន៍ជាតិ មាតុភូមិនិងពលរដ្ឋជាធំ។ តើនគរមួយនេះពិតជាតូចចង្អៀតរហូតដល់ថ្នាក់ដាក់វីរជនស្នេហាជាតិ ប៉ុន្មាននាក់មិនបានមែនឬ? ផ្លូវតែមួយគត់សម្រាប់យើងគឺឈរ លើគោលការណ៍ប្រឆាំងនឹងអយុត្តិធម៌សង្គមលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ ទប់ស្កាត់អំណាចផ្តាច់ការតែយើងក៏ត្រូវចេះទទួលយកភាពខុសគ្នាហើយ ព្រមរស់នៅជាមួយគ្នា។ គណបក្សប្រជាជននិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិគឺជាដៃឆ្វេងដៃស្តាំ របស់នគរ ជាក្បាល ជាជើងរបស់ប្រទេស ជាជើងឆ្វេងជើងស្តាំរបស់រដ្ឋហេតុអីមានអ្នកចង់កាត់មួយចំហៀងចោល? កាត់ដើម្បីអ្វី?
និស្សិតក្មេងវត្តកូនអ្នកស្រែ ខេត្ត កំពង់ឆ្នាំង សូរ សមយុទ្ធ Sosamyuth@gmail.com
No comments:
Post a Comment