គួរប្តូរ«សិល្បៈនៃការចែករំលែក»មក«យុត្តិធម៌នៃការចែករំលែក»
ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ ១១ កញ្ញា ២០១៣
លោក Adam Smith (ឆ្នាំ ១៧២៣-១៧៩០) ដែលជាទស្សនវិទូជនជាតិ ស្តុតឡែន បានសរសេរនៅក្នុងសៀវភៅ Wealth of Nations ដ៏ល្បីល្បាញរបស់លោកថា ដើម្បីឲ្យមានយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គមត្រូវតែមាន «យុត្តិធម៌ក្នុងការចែករំលែក» ដែលរួមទាំងការបែងចែកទ្រព្យសម្បត្តិជាតិ សេរីភាព សមភាព សមធម៌ក្នុងសង្គម។ ទ្រឹស្តីរបស់លោកត្រូវបានយកទៅអនុវត្តនៅបណ្តាប្រទេសក្នុងទ្វីប អឺរ៉ុបចាប់ពីដើមសតវត្សរ៍ទី១៩ នៅពេលដែលឧស្សាហកម្មចាប់កំណើតឡើង ហើយសេដ្ឋកិច្ចនៅតាមបណ្តាប្រទេសទាំងនោះក៏មានសន្ទុះគួរឲ្យកត់ សម្គាល់ រហូតរីកសាយភាយទៅដល់ទ្វីបអាមេរិក និងអាស៊ីមួយភាគធំបន្តមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
លោក Adam Smith បាន លើកឡើងថា ដើម្បីឲ្យមាន «យុត្តិធម៌ នៃការចែករំលែក» រដ្ឋត្រូវមានភារកិច្ចពីរធំៗគឺ៖
១.រៀបចំការប្រមូលចំណូល ជាតិ និងទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋឲ្យបានត្រឹមត្រូវមានយុត្តិធម៌ មានតម្លាភាព និងមានការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ពោលគឺការប្រមូលពន្ធដារលើប្រាក់ចំណូល។ បើតាមទ្រឹស្តីរបស់លោក អ្នកដែលមានធនធាន និងប្រាក់ចំណូលកាន់តែខ្ពស់ ក៏ត្រូវមានភារកិច្ចបង់ពន្ធកាន់តែច្រើនដែរ។ ឧទាហរណ៍ បុគ្គលិកដែលមានប្រាក់ចំណូល ១២ ០០០ ដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំអាចនឹងត្រូវបង់ពន្ធលើប្រាក់ចំណូលត្រឹមតែ ៥ ឬ ១០ ភាគរយ ប៉ុណ្ណោះ ចំណែកអ្នកមានប្រាក់ចំណូល ១ លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំអាច នឹងត្រូវបង់ពន្ធពី ២០ ទៅ ៣០ ភាគរយ។
២.ការចែករំលែកប្រាក់ចំណូល ឬពន្ធដារដល់អ្នកខ្សត់ខ្សោយ តាមរយៈការបង្កើតជារបបសុខុមាលភាពសង្គមទៅតាមអាទិភាពសំខាន់ៗដូចជា សេវាសុខាភិបាល (ដោយឥតបង់ថ្លៃ ឬតម្លៃទាប) មជ្ឈមណ្ឌលចាស់ជរា កុមារកំព្រា ជនពិការ ឬជនអនាថា គ្មានការងារធ្វើ និងការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាដូចជា សាលារៀន ផ្លូវថ្នល់ មន្ទីរពេទ្យ ឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់រហូតដល់ទីជនបទ។ មួយវិញទៀត ការដែលបុគ្គលិកបម្រើសេវាសាធារណៈមានប្រាក់បៀវត្សរ៍ធុនល្មមនឹងអាច រស់បានក៏ជាផ្នែកមួយនៃ«យុត្តិធម៌នៃការចែករំលែក» ដែរ។
ដោយឡែក នៅប្រទេសកម្ពុជាយើងវិញ កន្លងមករដ្ឋាភិបាលបានប្រើប្រាស់ «សិល្បៈនៃការចែករំលែក» ដូចជា បើកអំណោយ នានារួមមាន សារុង ឬក្រមាម្នាក់មួយ ប៊ីចេង អង្ករ ប្រាក់ម្នាក់ ១ ម៉ឺន ឬ ២ ម៉ឺនរៀលដល់បណ្តាប្រជាជនដែលចូលរួមក្នុងពិធីសម្ពោធសមិទ្ធផលណាមួយ។ ជួនកាលនៅតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ ឃើញមានសប្បុរសជនឬអំណោយពី ឯកឧត្តមនេះ ឬជំទាវនោះ ឬ ឧកញ៉ា នោះ ផ្តល់ដល់ជនទុគ៌តនានាសម្រាប់មួយគ្រា។ ការឧបត្ថម្ភបែបនេះជាកាយវិការល្អប្រពៃណាស់សម្រាប់សង្គមខ្មែរ ជាពិសេសអ្នកក្រីក្រនៅចុងកាត់មាត់ញក ប៉ុន្តែវាពុំមែនជាដំណោះស្រាយសម្រាប់រយៈពេលយូរអង្វែងឡើយ វាបានត្រឹមតែម្តង ម្យាម ប៉ុណ្ណោះ។
បើយើងយកទ្រឹស្តី ទី១ របស់លោក Adam Smith មកពិភាក្សា និងសិក្សាប្រៀបធៀប យើងប្រាកដជាសួរខ្លួនឯងថា តើការប្រមូលចំណូលជាតិនៅក្នុងប្រទេសយើងប្រព្រឹត្តទៅបានដោយ យុត្តិធម៌ឬទេ? ព្រោះថា ប្រសិនបើមានភាពអយុត្តិធម៌កើតឡើងក្នុងដំណាក់កាលនេះទៅហើយ នោះយុត្តិធម៌នៃការចែងរំលែកក៏រឹងរឹតតែមិនអាចទៅរួចដែរ។
ត្រង់នេះខ្ញុំសូមលើកតែត្រឹមតែឧទាហរណ៍តូចមួយមកពិចារណាទៅចុះ ថា៖ បណ្តាអ្នករស់នៅក្រុង ភ្នំពេញប្រាកដជាដឹងហើយថា តម្លៃរថយន្តជជុះនៅក្នុងវិក្កយបត្របង់ប្រាក់មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពី តម្លៃពិតប្រាកដដែលអ្នកទិញត្រូវបង់ទេ។ ឧទាហរណ៍ ក្នុងវិក្កយបត្រ រថយន្តមួយគ្រឿងតម្លៃ ៦ ០០០ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ដូច្នេះពន្ធដែលត្រូវបង់ឬចំណូលចូលរដ្ឋគិតទៅតាមភាគរយនៃតម្លៃ ក្នុងក្រដាសនេះ (ឧទាហរណ៍ ១០ ភាគរយ) តែតម្លៃពិតប្រាកដនៃរថយន្តនេះ អ្នកទិញត្រូវបង់ដល់ទៅ ២០០០០ ដុល្លារឯណោះ។ សុំសួរថា តើ ១០ ភាគរយនៃ ១៤ ០០០ ដុល្លារ (ត្រូវជា ១ ៤០០ដុល្លារ) ត្រូវបាត់បង់ទទេទៅហើយ។ ចុះបើមានរថយន្តប្រភេទនេះ ១ ម៉ឺនគ្រឿង នោះយើងមិនបាត់បង់ចំណូលជាតិអស់ដល់ទៅ ១៤ លានដុល្លារ ទៅហើយ។
ខាងលើនេះត្រឹមតែជាកូនឧទាហរណ៍តូចមួយប៉ុណ្ណោះវាអាចមានករណី មុខជំនួញពាណិជ្ជកម្មនានាជាច្រើនករណីទៀតដែលបង្ហាញពីភាពអយុត្តិធម៌ ក្នុងការប្រមូលចំណូលជាតិ។ ប្រការនេះហើយដែលធ្វើឲ្យអ្នកមានកាន់តែមានទៅ អ្នកក្រកាន់តែក្រទៅ គម្លាតរវាងអ្នកមាននិងអ្នកក្រកាន់តែឆ្ងាយទៅៗ ភាពអយុត្តិធម៌ និងការជិះជាន់កេងប្រវ័ញ្ចកាន់តែខ្លាំងក្លាទៅៗ ហើយបើយើងទាំងអស់គ្នាមិនឆាប់ដោះស្រាយទេ វិបត្តិនេះនឹងកាន់តែរ៉ាំរ៉ៃក្លាយជាវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរមិនខាន ប្រៀបបីដូចជា ជំងឺឬដំបៅដែលយើងមិនព្រមព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយដូច្នេះដែរ!
ឥឡូវ សូមពិភាក្សាចំពោះទ្រឹស្តី ទី២ របស់លោក Adam Smith វិញម្តង។ នាពេលកន្លងមកនេះយើងឃើញថា រដ្ឋាភិបាលបានអនុវត្តត្រឹមតែពាក់កណ្តាលនៃទ្រឹស្តីនេះប៉ុណ្ណោះ។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាត្រូវបានស្ថាបនាឡើងយ៉ាងព្រោងព្រាតមាន សាលារៀនរាប់ម៉ឺនខ្នង ផ្លូវថ្នល់រាប់ពាន់ខ្សែ មន្ទីរពេទ្យ វត្តអារាម ។ល។ និង ។ល។ តែបើនិយាយពីសាលារៀនវិញ នៅតាមជនបទគ្មានគ្រូបង្រៀនទេ សាលាខ្លះសង់បានតែពីរបីឆ្នាំក៏បែរជាបែកបាក់ទ្រុឌទ្រោមអស់ តើសង់ឲ្យនរណារៀន? ផ្លូវថ្នល់មួយចំនួនក៏ដូចគ្នា សង់តែបានតែពីរបីឆ្នាំក៏វិលត្រឡប់ទៅរកសភាពដើមវិញ ដោយគ្មានការថែទាំ និងយកចិត្តទុកពីម្ចាស់សំណង់ ក៏ដូចជាអ្នកប្រើប្រាស់។ ចំណែកមន្ទីរពេទ្យមានតែអគារ គ្មានគ្រូពេទ្យ គ្មានថ្នាំសង្កូវគ្រប់គ្រាន់ ធ្វើឲ្យអ្នកជំងឺគ្មានទំនុកចិត្តចំពោះសេវាសុខភាពនៅក្នុងប្រទេស ខ្លួនឯង ព្រោះគ្រូពេទ្យរវល់តែយកម៉ោងរដ្ឋទៅរកចំណូលខាងក្រៅ ។ល។ និង ។ល។ ចង់មិនចង់ ទាំងគ្រូបង្រៀនក្តី ទាំងគ្រូពេទ្យក្តី ឬបុគ្គលិករាជការនានាក្តីតែងបន្ទោសទៅលើបញ្ហាប្រាក់ខែតិចតួច ពេកមិនអាចចិញ្ចឹមគ្រួសារបាន។
ត្រង់ចំណុចនេះវាហាក់បីដូចជា ស្របទៅនឹងការលើកឡើងខាងលើដែលថា គ្មានយុត្តិធម៌ក្នុងការប្រមូលចំណូលជាតិទេ នោះក៏គ្មាន «យុត្តិធម៌នៃការចែករំលែក» ដែរ។ តើពេលណាទៅទើបរដ្ឋាភិបាលយើងលះបង់ទ្រឹស្តី «សិល្បៈនៃការចែករំលែក» និងងាកមកអនុវត្តទ្រឹស្តី «យុត្តិធម៌នៃការចែករំលែក» វិញ?
ពីខ្ញុំ អ៊ុងសំអាត, អតីតសាស្រ្តាចារ្យផ្នែកច្បាប់នៅរាជធានី ភ្នំពេញ samat.ung80@gmail.com
No comments:
Post a Comment